Puppy levensfasen.
Iedereen die met honden bezig is, als eigenaar, als fokker of als trainer, moet iets van honden en hun opvoeding af weten. Het liefst van tevoren, want "door schade en schande wijs worden" is geen leuke en -in de meeste gevallen- ook geen zinvolle manier.
Inzicht in de diverse perioden/fasen waarin de ontwikkeling van een hond kan worden samengevat, kan daarbij enorm helpen. Het is jammer dat niet iedere schrijver dezelfde benaming gebruikt, maar in principe komen ze wel op hetzelfde neer.
Wel moeten we er rekening mee houden dat de op papier afgebakende periodes, in de praktijk soms afwijken. Immers niet iedere hond schiet op exact de juiste datum de pubertijd in, het leven kent ook bij de hond vroeg- en laatbloeiers. Maar wat we ons vooral bewust moeten zijn is dat een gemiste kans NOOIT meer terug komt en zelden tot nooit ingehaald kan worden
De ontwikkelingsfasen en hun onderverdelingen zijn;
1. Neonatalefase
2. Overgangsfase
3. Socialisatie periode (kan worden onderverdeelt in inprenting- en socialisatiefase)
4. Juvenielefase (jeugdfase)
5. Pubertijd
6. Volwassenfase
Neonatale 1 – 3 weken fase en de onderverdeling:
1ste tot 2de week Deze eerste 14 dagen zijn de pups doof en blind. Ze gebruiken hun tastzintuig en reageren op geur en warmte. Deze periode bestaat voornamelijk uit eten, slapen en groeien. :
- de pup trekt de aandacht van de moeder door geluid te maken.
- beweegt het zich op zoek naar warmte en de tepel van de moeder
- zwaait zoekend met zijn kop/snuit en begint als hij de tepel gevonden heeft te zuigen.
- bij het drinken wordt de melkgift gestimuleerd door een trappelende beweging met de voorpootjes tegen de melkklieren. Hierbij zet de pup zich af met de achterpoten en duwt daarbij ritmisch pompend met zijn snuit.
2de tot 3de week: overgangsperiode waarin de zintuigen zich "openen".
Ergens in de eerste twee weken van zijn leven ontstaat de inprenting op soortgenoten. Dit gebeurt via de neus. Ze weten dan voor de rest van hun leven hoe honden ruiken. De pup zal nu ook ingeprent moeten worden op de geur van mensen,zodat ze mensen en honden als iets heel normaals gaan ervaren. Omdat het niet bekend is op welk moment in deze twee weken dit precies gebeurt, is het van belang dat elke dag de pups minstens een kwartier vast gehouden worden en de mensengeur op kan snuiven.
Dit proces is niet terug te draaien. Je kunt dus niet zeggen: "Mijn hond is wat slecht ingeprent op mensen, laten we dat nog gauw even doen."
Socialisatie 3de tot 12de week en de onderverdeling.
De socialisatieperiode wordt vaak onderverdeelt in:
1 inprentingsfase 3-5 weken 2. echte socialisatiefase 5-8 weken
Maar we kunnen er gerust van uitgaan dat de werkelijke socialisatie veel langer doorloopt. Bovendien bestaat er ook verlies aan socialisatieperiode, de zogenaamde désocialisatietijd.
Tussen de 3de en 5de week reageren pups op harde geluiden, speelt hij, eet hij zijn eerste vaste voedsel en verlaat het nest voor een plasje/hoopje.
Vanaf die tijd ontwikkelt zich dus het contact met de omgeving, Ze gaan goed horen en zien, Met aanvulling van beeld en geluid komen we in de volgende fase van inprenting: De eerste onbeholpen spelbewegingen zijn te zien, waarbij het spel zich richt op moeder en nestgenoten, We zien dat de pups gaan kwispelen, mondhoekstoten enz. In deze en de volgende weken, blijft het noodzakelijk om pupszoveel mogelijk indrukken van de directe omgeving op te laten doen.
5de tot 8ste week: in het spel komen nu ook de rangorde spelletjes duidelijker in beeld, verdediging en vluchtgedrag worden geoefend. De nestbinding is groot en zal langzaam maar zeker afnemen, net als de behoefte naar en de binding met de moederhond. Op de leeftijd van circa 7 weken zullen de diverse gedragingen -zoals het terug vluchten naar het nest- in evenwicht zijn, en zal de nieuwsgierigheid naar onmiddellijke omgeving de overhand krijgen,
Week na week wordt de pup volwassener in zijn bewegingen. Het puppy gangwerk wordt vaster, de blik gerichter en de daden driester. Al die tijd gaat de inprenting door en rond de leeftijd van 7 á 8 weken is een pup klaar voor de grote verhuizing naar de nieuwe baas.
De laatste fase van de socialisering is de periode van 8 - 12 weken waarin de pup zich verder moet en zal ontwikkelen in een nieuwe omgeving. Inprenting is immers geen leerproces. Het verloopt volgens vast vastgelegde erfelijke regels. De inprentingsfase is een onomkeerbare levensfase! Die kun je niet overslaan of inhalen
8ste tot 12de week: hierin begint het onafhankelijk zoeken, en vaststellen van de positie binnen het nieuwe gezin/de roedel. De pup leert zeer snel en moet nu kennis maken met een veel wijdere omgeving. Zijn onderzoekingsdrang moet verder ontwikkeld worden en ook prooigedrag komt langzaam maar zeker om de hoek kijken.
We moeten er voor zorgen dat de pup zoveel mogelijk positieve ervaringen op doet tijdens dit leerproces.
De pup leert erg snel in deze fase. Enkele ervaringen zijn al voldoende voor een levenslange gewoonte. Jong geleerd is oud gedaan. Dit geldt bijvoorbeeld voor het autorijden, het verkeer, andere dieren, de stad, geluiden, andere honden, kinderen, mensen etc. Iets geleerd in de socialiseringsfase vergeet de pup nooit meer.
Het is inmiddels ook de hoogste tijd om de pup onze taal te leren, waarin vooral "ja" en "nee" belangrijke woorden zullen zijn. Net als oudere dieren, blijven ook wij mensen in het begin nog tolerant, waarbij we er rekening mee moeten houden, dat een pup eerst moet "begrijpen" wat we van hem willen, voordat hij dat voor ons kan doen.
Denk er dus om dat er alleen gestraft kan worden bij overtreding van een verbod en nooit als de nog onervaren pup/hond niet doet wat we graag zouden willen dat hij zou deed.
Is de pup overmoedig en bijt hij te hard tijdens bijtspelletjes, stop dan gewoon met het spel of roep eens hard au! De hond gaat dan een verband leggen tussen te hard bijten, het stoppen met het spelletje en het geluid.
Bestraf een hond niet omdat hij overmoedig is, daarmee maak je hem onzeker. Gestraft worden tijdens het spel brengt een pup niet in verband met het te hard bijten. Het "au" roepen lijkt (als we het met hoge toon doen) op het piepen van de broers en zussen waar het ook wel eens te hard ging
Vanaf de 12 weken krijgen we te maken met de angst- of désocialisatiefase.
In deze periode gaat de natuurlijke nieuwsgierigheid over in een natuurlijk vluchtgedrag. Wanneer na de socialisatiefase de hond niet meer in contact wordt gebracht met verschillende prikkels zal hij die niet als normaal blijven ervaren en veelal reageren met angst of agressie. Dus blijf vooral in deze periode bezig met alle zaken die in de toekomst tot zijn leefomgeving zullen horen.
Pas echter op voor oversocialisatie. Besteden we aan een bepaald ding of situatie heel veel aandacht (Kijk eens, hier hoef je niet bang voor te zijn, kijk eens wat een lieve ..) dan kan de hond daar niets anders uit opmaken dan " wat doet mijn baas gek, daar moet wel iets mee aan de hand zijn, de volgende keer oppassen dus!"
Doe gewoon dan doen ook wij mensen al gek genoeg. Gewoon doen en negeren is de beste methode.
3 tot 6 mnd: Jeugdfase.
De inprenting loopt gewoon door, maar op nu een lager pitje. De dingen die hij meemaakt en doet zijn meestal vertrouwde zaken van alle dag. In deze fase wil de hond weten welke rangordeplaats hij heeft in de roedel.
De rangorde moet dus in evenwicht worden gebracht. Rangordebepalend zijn de door mensen opgelegde taken. Het is nu tijd om het leerproces, waar we als nieuwe eigenaar meteen aan begonnen zijn, uit te breiden.
De puppycursus vanaf 8 weken kan nu worden vervolgd met een basis gehoorzaamheidstraining, of als het in het aard van het beestje zit, kunnen we starten met apporteren of een basis jachtopleiding.
Tussen de 6 - 12 maanden, komen honden in de pubertijd.
Ze worden ineens een stuk zelfstandiger, erger nog, ze menen de baas niet meer nodig te hebben en komen zelfs in opstand tegen het gezag. Bazen moeten er dan ook op verdacht zijn zeker in deze periode de teugels wat strakker te houden. De ontwikkeling en bewustwording in seksueel opzicht, maakt het er niet makkelijker op.
De lengte van de puberteitsfase is afhankelijk van het ras en ook van de leiding van de baas. Het kan zijn dat deze periode langer duurt bij een baas die weinig/onvoldoende leiding geeft. Het gevecht om de rangorde blijft het hele hondenleven bestaan. Zo gauw er zich een gelegenheid voordoet zal de hond proberen om in rangorde te stijgen. Zorg er dus voor zorg dat u altijd de "alpha-hond" te blijft.
12 - 18 maanden en ouder: De volwassenheid.
Als de hond eenmaal seksuele volwassen is en weet dat U de alpha bent, keert de rust weer terug. De plek in het roedel ligt vast, de volgorde en de regels in het geheel zijn bepaald. Honden kunnen nu opgeleid worden voor hun oorspronkelijke taak. Variërend van Gezelschapshond tot Terrier, van Herder tot Jachthond, heeft ieder zijn eigen specialiteit en is zijn plaats waard in onze maatschappij.
Tenminste, als wij als baas ons werk naar behoren hebben gedaan